Bladeren op het spoor weglaseren

In de strijd tegen herfstbladeren die voor veel vertragingen zorgen, testten onderzoekers van de TU Delft en ProRail een nieuw wapen. Door de bladeren weg te laseren moet de overlast beperkt worden. Dit najaar start een proef en wordt ook gekeken naar het wegspoelen van de blaadjes.

20 augustus 2014

De afgelopen jaren zorgden herfstbladeren al voor flinke overlast. Wanneer de wielen van de trein er overheen rijden laten ze een dun en spekglad laagje op het spoor achter. Tussen de wielen en de spoorstaaf moet een bepaalde wrijving zijn, zodat treinen goed en veilig kunnen remmen en optrekken. Dat dunne laagje organisch materiaal zorgt ervoor dat er geen goede wrijving meer is en treinen als het ware over het spoor slippen.

Dit soort borden en overlast worden misschien overbodig dankzij het weglaseren van bladeren op het spoor. — Dit soort borden en de bijbehorende overlast worden misschien overbodig dankzij het weglaseren van bladeren op het spoor.
Bic

Nauwkeurig

De bladeren zijn de Nederlandse Spoorwegen en ProRail daarom al jaren een doorn in het oog. “We onderzoeken nu of een laser uitkomst biedt. Die wordt op het dunne laagje op de spoorstaaf gericht en verwijdert het. Het systeem is een kastje dat onder een treinstel past”, zegt Jurjen Hendriks van de TU Delft. Hij is specialist op het gebied van schadedetectie aan het spoor en is betrokken bij de tests met de laser dit najaar. Hij werkt voor deze proef samen met NS, Strukton en ProRail.

De techniek werkt op een opmerkelijk nauwkeurige manier. “We gebruiken een pulslaser voor ablatie. Dat houdt in dat het oppervlak schoon wordt en niet beschadigd raakt. We bepalen de energie van de pulsen zeer nauwkeurig. We kunnen op een luciferkopje met zwavel een naam schrijven zonder dat de lucifer ontbrandt”, zegt de projectleider van Strukton Systems Harm Medendorp. De zogenaamde Laser Railhead Cleaner is gemaakt door het Engelse bedrijf LaserThor en wordt doorontwikkeld door Strukton. “Ablatie wordt al gebruikt in de auto-industrie. Bijvoorbeeld bij het schoonmaken van de carrosserie voordat het in de lak gaat.”

De laser wordt op beide spoorstaven gericht. “Het kastje is van de zijkant afgeschermd en niet te zien voor mensen langs het spoor”, weet Hendriks. Het zijn als het ware een soort oogkleppen die de laser op heeft. “Een laser kan gevaarlijk zijn, maar het systeem is goed ontworpen en veilig in gebruik.”

Hebben zij straks geen last meer van vertraging dankzij het weglaseren van blaadjes op het spoor?
Herman Brinkman

Waterbehandeling

Hendriks en collega’s gaan onderzoeken hoe goed de laser precies werkt. “Ook bekijken we hoe vaak het nodig is om bladeren weg te laseren. Daarom meten we met een tribometer de gladheid van het spoor voor het laseren en er na. Er is al in Engeland onderzocht dat de laser geen schadelijk effect heeft op de spoorstaven, fragiele onderdelen van het spoor of wissels”, aldus Hendriks. Strukton verbeterde de Laser Railhead Cleaner op een aantal punten. “De meeste aanpassingen hadden te maken met de veiligheid. Een sensor gaat bijvoorbeeld na of de laser wel precies op de spoorstaaf is gericht. Als dat niet zo is, gaat het systeem uit”, zegt Medendorp.

Momenteel rustten onderzoekers een dieseltrein uit met de laser. Zodra de herfstbladeren massaal van de bomen vallen gaan de tests beginnen. Maar de onderzoekers kijken niet alleen naar de laser. Ook andere methodes worden onderzocht. waaronder het aanbrengen van een speciaal stroefheidslaagje en een waterbehandeling.

Door het spoor voortdurend nat te houden wordt het ook niet glad. “Het water spoelt de staven dan schoon. Veel machinisten hebben de ervaring dat miezeren het spoor glad maakt, maar harde regen juist niet. Ook daarbij gaan we kijken wat het effect precies is en hoe vaak er gespoeld dient te worden.”