Giftige kikkers

Kikkers lijken onschuldige beestjes. Maar dit geldt niet voor alle kikkersoorten! Sommige kikkers, de pijlgifkikkers, scheiden giftige stoffen af op hun huid, die gevaarlijk zijn voor mensen en dieren. Uit onderzoek blijkt dat de kikkers deze stoffen via mijten, die ze eten, binnenkrijgen.

15 mei 2007

In de natuur komt chemische afweer veel voor. Sommige planten, paddestoelen en rupsen zijn giftig en zorgen er zo voor dat ze niet opgegeten worden. Ook sommige kikkers hebben zo’n afweersysteem. De kikkers hebben meestal felle kleuren en de kleuren schreeuwen als het ware: “Niet eten, ik ben vies!” Predatoren die zo’n giftige kikker toch eten, leren al snel dat ze dat beter niet kunnen doen. Sommige indianenstammen gebruiken de huid en het gif van de kikkers bij hun jacht op apen. Ze strijken de pijlpunt over de rug van de kikker of ze wikkelen de huid om de pijlpunt. De huid bevat genoeg gif om een volwassen aap te doden.

Drie aardbeigifkikkers in verschillende kleuren. — Aardbeigifkikkers in verschillende kleuren.
Pavel Kirillov, CC by-sa 2.0 via Wikimedia Commons

Voedselbron

Kikkers kunnen op twee manieren gif op hun huid krijgen. Sommige kikkers maken de giftige stoffen zelf, andere krijgen de stoffen binnen via hun voedsel. Het was al bekend dat pijlgifkikkers de giftige stoffen via hun voedsel (door het eten van giftige insecten) binnenkrijgen. De insecten krijgen de giftige stoffen binnen uit de planten die ze eten. Vervolgens eten de kikkers de insecten. De giftige stof komt nu in de kikker die de stof naar de huid transporteert. Er werd altijd gedacht dat vooral mieren belangrijk waren als voedsel. Uit een onderzoek van Amerikaanse wetenschappers blijkt nu dat ook bepaalde mijten van groot belang zijn!

Een close-up van een mijt, een spinachtig insect dat kleiner is dan 1 millimeter. — Mijt.
S.E. Thorpe, vrijgegeven in het publieke domein via Wikimedia Commons.

Kikkers vangen

De onderzoekers vingen op verschillende plaatsen in Zuid-Amerika mieren, mijten en aardbeikikkers, een soort pijlgifkikker. Daarna hebben ze de giftige stoffen uit de insecten vergeleken met de stoffen die op de huid van de kikker voorkomen. Het bleek dat insecten en kikkers veel dezelfde stoffen in zich hadden. Ook hebben de onderzoekers de maaginhoud van de kikkers bekeken. Hieruit kunnen de biologen concluderen dat de mijten dus ook een belangrijke voedselbron vormen.

Het is belangrijk om te weten wat de kikkers eten. Hierdoor kunnen de onderzoekers beter begrijpen wat de factoren zijn die van invloed zijn op de chemische afweer die soms nog moeilijk te begrijpen is.

Bron

RA Saporito et al. Orbatid mites as a major dietary source for alkaloids in poison frogs. PNAS 2007

Dit artikel is een publicatie van Nederlands Instituut voor Biologie (NIBI)