Tot 40 procent van de patiënten met chronische lage rugpijn zou behandeld kunnen worden met een simpele antibioticakuur in plaats van een operatie, beweren onderzoekers uit Denemarken. “Baanbrekend onderzoek, maar het is nog maar de vraag of antibiotica de rugpijn blijvend kunnen verbeteren.”
Meer dan de helft van de Nederlanders is er bekend mee: chronische lage rugpijn. Een klacht die vaak veroorzaakt wordt door een rughernia, jaarlijks zo’n 350 miljoen aan medische zorg kost, en nog veel meer aan arbeidsverzuim. Injecties om deze pijn te behandelen werken vaak niet|E-zine-name|28-mei-2013|Injectie%20bij%20lage%20rugpijn%20werkt%20niet%20of%20nauwelijks, en als de pijn onbehandelbaar lijkt hebben patiënten veelal geen andere keuze dan onder het mes te gaan.
Maar wellicht behoort dat nu tot de verleden tijd: tot 40 procent van deze patiënten zou evengoed geholpen zijn bij een stevige antibioticakuur. Dit hebben de Deense fysiotherapeut Hanne Albert en haar team van neuro- en radiologen aan de Universiteit van Zuid-Denemarken en Birmingham ontdekt.
Tijdens het poetsen
Albert merkte op dat de bacterie Propionibacterium acnes, (P. acnes, beter bekend als de grote puistjesveroorzaker) verdacht vaak voorkomt bij chronische lage rugpijn. Zoals zoveel bacteriën lurkt hij tussen je tandholtes, en komt bijvoorbeeld bij het tandenpoetsen, als je tandvlees een beetje bloedt, in de bloedstroom terecht. Dit is normaal gesproken geen probleem, maar zorgt bij mensen met een rughernia én die bepaalde afwijkingen op de MRI-scan hebben (vochtophopingen in beschadigde lumbale ruggenwervels) wel voor serieuze problemen.
Om beschadigde wervels te herstellen, voorziet je lichaam deze namelijk van nieuwe bloedvaatjes. Zo wordt het kwetsbare gebied van genoeg voedingsstoffen voorzien om zichzelf te repareren, legt Albert uit. Maar hierdoor gaat het helaas juist mis: P. acnes dringt via de bloedbaan de kern van de beschadigde wervel binnen. De onderzoekers ontdekten dat hij vanuit hier voor een pijnlijke ontsteking zorgt door in de aangrenzende, eerder nog gezonde wervels vochtophopingen te veroorzaken. Zo maakt hij de lage rugpijn dus nóg erger.
Evengoed een antibioticakuur
De wetenschappers verzamelden 61 mensen die zich lieten opereren aan hun hernia, en onderzochten van elke patiënt een klein beetje verwijderd weefsel op micro-organismen. 424 dagen later werd een tweede MRI-scan gemaakt om te bekijken hoe de geopereerde wervels er aan toe waren.
Bij bijna de helft van de patiënten waren bacteriële infecties in de beschadigde lumbale wervels te bespeuren. Verreweg het meest aanwezig was P. acnes. Wie deze bij zich droeg, had maar liefst 80 procent kans om ruim een jaar later nieuwe vochtophopingen in de aangrenzende wervels te ontwikkelen.
Een revolutionaire ontdekking, en volgens de Britse krant de Guardian zelfs Nobelprijs-waardig: het lijkt erop dat 40 procent van de mensen met ernstige lage rugklachten niet geopereerd hoeft te worden, maar misschien wel net zo goed geholpen is met een antibioticakuur. Dat scheelt een hoop leed voor de patiënt, maar ook enorm in de zorgkosten, aldus de krant.
“De resultaten zijn inderdaad baanbrekend,” zegt ook Marinus de Kleuver, hoogleraar Wervelkolomchirurgie aan de Vrije Universiteit en orthopaedisch chirurg aan de Maartenskliniek in Nijmegen. Maar volgens De Kleuver moeten we niet te vroeg juichen. “Infectie speelt wellicht een rol bij het ontstaan van rugpijn, maar er is geen oorzakelijk verband vastgesteld tussen de bacterie en de rugklachten. Oftewel: we weten nog niet of de bacterie de hernia veróorzaakt, of dat door de hernia de toch al minder goede tussenwervelschijf vatbaarder is voor een infectie.”
Met grof geschut
Albert en haar collega’s gingen gelijk over tot een nieuw onderzoek: de grote boosdoener P. acnes bleek te behandelen, maar met grof geschut. Na een 100 dagen durende antibioticakuur met Amoxicilline was de rug- en beenpijn van deze 77 patiënten beduidend minder, vergeleken met de 67 mensen die 100 dagen placebo-pillen (een nep-medicijn) slikten.
Maar ja, zo’n 100-dagen kuurtje neem je niet zomaar: dat kan resistentie tot gevolg hebben, en bovendien roei je ook een hoop nuttige bacteriën in je lichaam uit, zoals die in je spijsverteringsstelsel.
Ook De Kleuver vindt het nog veel te vroeg om de kuur aan patiënten aan te bieden. “Rugpijn wordt veroorzaakt door een mix van factoren, waaronder erfelijkheid, of je stevig rookt of niet, overgewicht en wellicht dus nu ook een infectie. Het is dus zeker niet zo dat alle rugklachten door een infectie te verklaren zijn en zeker ook niet zo dat alle rugklachten met antibiotica zijn te behandelen.”
Bovendien blijft een heel belangrijke vraag volgens de hoogleraar onbeantwoord: kan de slijtage van de tussenwervelschijf, al dan niet veroorzaakt door een bacterie, herstellen? “Antibiotica kunnen hoogstens een infectie genezen, maar de slijtage aan de tussenwervelschijf blijft bestaan. Dit kan ook zeker een bron van pijn zijn. Het is dus nog lang niet zeker of antibiotica de rugpijn blijvend kunnen verhelpen.”
Lees verder:
- Virussen gaan de strijd aan met acné (Kennislink)