Naar de content

In antwoord op uw vragen

Antwoord op de vijf meest voorkomende commentaren bij artikelen over het klimaat

Tomas Castelazo, Wikimedia Commons, CC BY 3.0

Goedemorgen, dit is het automatische antwoordapparaat van Marlies ter Voorde. Bedankt voor uw interesse in mijn artikel over de verandering van het klimaat.

De zon schijnt door een bewolkte hemel.

Dit redactioneel weerspiegelt de mening of visie van de redacteur. Hoewel wetenschappelijk onderbouwd en beargumenteerd, is het een persoonlijke mening en geen wetenschappelijk feit. Ben je het (niet) eens met de auteur? Geef dan vooral ook een reactie hieronder.

Parvathisri, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

Om u zo snel mogelijk van dienst te kunnen zijn, volgt nu een keuzemenu. Kies hieruit de reactie die u op het stuk wenst te geven.

“Vindt u het artikel pure paniekzaaierij? Kies dan 1.”

Dank u wel voor uw reactie. U bent niet de eerste die mij van overdrijving beticht. Eerdere commentaren luidden:

“Hou toch eens op met die paniekzaaierij, Marlies.”
“Ik wordt zo moe van al die ‘wetenschappers’.”
“Stop toch eens met die zeurderige, negatieve klets.”
“Waar is je journalistieke integriteit?”

Ook krijg ik wel eens te horen dat ik de boel bagatelliseer, en dat dat reuze gevaarlijk is. Punt is dat we bij NEMO Kennislink aan verslaggeving doen van wetenschap, en mijn eigen pessimisme dan wel optimisme over de toekomst er eigenlijk niet zo veel toe doet. Ik probeer u slechts op de hoogte te houden van de laatste wetenschappelijke inzichten.

“Vindt u dat het artikel volledig voorbij gaat aan het feit dat ook natuurlijke invloeden klimaatverandering veroorzaken, en dat het de schuld dus veel te makkelijk bij de mens met zijn broeikasgasuitstoot legt? Kies dan 2.”

Ook zonder menselijke invloed verandert het klimaat, daar heeft u gelijk in. Zo schroefde El Niño de temperatuur begin dit jaar nog wat extra op, en deed La Niña in de jaren daarvoor af en toe het omgekeerde.

Ook de stand van de aarde ten opzichte van de zon, stofdeeltjes en gassen die vrijkomen bij vulkaanuitbarstingen, de activiteit van de zon zelf en veranderingen in oceaanstroming kunnen de temperatuur op aarde voor langere tijd beïnvloeden.

Een grote vulkaanuitbarsting kan jarenlang afkoeling veroorzaken.

Tarotastic, via Wikimedia Commons, CC-BY-2.0

De meeste van deze natuurverschijnselen staan momenteel echter juist op de koude stand, en temperen de opwarming. Sommige klimaatwetenschappers hebben zelfs geopperd dat we zonder de menselijke uitstoot van broeikasgas op dit moment op een ijstijd af zouden stevenen. Dat zou (nog) vervelender zijn dan opwarming, lijkt mij persoonlijk, maar het is tevens een reden om de opwarming niet te onderschatten. Het betekent dat de natuur er ook nog een schepje bovenop kan doen, bijvoorbeeld als de zonne-activiteit weer toe gaat nemen.

“Denkt u bij uzelf: ‘De aarde heeft wel eens warmere perioden gekend. Daar kan ze best tegen’? Kies dan 3.”

U heeft helemaal gelijk. In de ruim vier miljard jaar dat de aarde bestaat is het regelmatig warmer geweest dan nu. In het Eoceen, ongeveer 55,5 miljoen jaar geleden, was het zelfs op de Noordpool warmer dan tegenwoordig in Nederland. Maar wat wilt u er eigenlijk mee zeggen? Ik ken geen wetenschapper die bang is dat het voortbestaan van de planeet op het spel staat, nu de temperatuur stijgt. De aarde kan inderdaad best wat hebben.

Voor de diverse soorten leven die er op de planeet rondlopen ligt dat al iets lastiger. U weet bijvoorbeeld ook dat de aarde al minstens vijf massa-uitstervingen achter de kiezen heeft? Niet dat ik denk dat wij nu ook gaan uitsterven – daar is zelfs helemaal geen sprake van – maar als we toch gebeurtenissen uit het verleden aan het oprakelen zijn, horen deze daar wel bij, vind ik.

De afgelopen 2000 jaar is het nooit warmer geweest dan nu, en tegen het eind van de eeuw zal de temperatuur die van de afgelopen 11.000 jaar waarschijnlijk gaan overtreffen. Op de menselijke tijdschaal is er dus wel degelijk iets bijzonders aan de hand. Daar komt bij dat de mens van tegenwoordig niet erg is ingesteld op veranderingen. Bij de manier waarop we onze huisvesting, infrastructuur en voedselvoorziening hebben vormgegeven zijn we uitgegaan van een redelijk stabiele aarde, waarbij we permanent kunnen blijven waar we zijn. Wat dat betreft zou de klimaatverandering wel eens roet in het eten kunnen gooien.

En dan komen er toch problemen: Een grote stad schuif je niet zo makkelijk een stukje op als het zeewater te hoog komt, een volk verplaatsen omdat het net op een stukje aarde woont waar het te droog wordt om te overleven is ook niet zomaar gepiept. We zien nu al wat voor maatschappelijke problemen migratie op vrij kleine schaal oplevert. Dat het in het Eoceen veel warmer was helpt daar weinig aan.

“Vindt u dat er wel ergere dingen zijn om je druk over te maken dan de opwarming van de aarde? Kies dan 4.”

Daarin staat u niet alleen. Zorgen hebben over de toekomst is een luxe, voorbehouden aan hen voor wie de actuele problemen te overzien zijn. Ik stel me zo voor dat er in Aleppo momenteel maar weinig mensen zijn die zich afvragen hoe ze hun woning klimaatneutraal kunnen maken, dat men in Afrika liever geld uitgeeft aan malaria- of aidsmedicijnen dan aan elektrische auto’s, en dat bewoners van Beijing het terugdringen van smog belangrijker vinden dan het terugdringen van CO2.

Voor ons, westerlingen, is het voor het eerst sinds tijden dat een wereldprobleem in wording geen ver-van-ons-bed show betreft. Soms denk ik dat dat een deel van de grote belangstelling voor het onderwerp verklaart.

Aan de andere kant: er komt natuurlijk een moment dat de toekomst van nu het heden is geworden, en dan zullen juist de nu al kwetsbare landen het hardst onder de hogere wereldtemperatuur gaan lijden. En is het eigenlijk zinvol, om problemen in rangorde te zetten, en je alleen om de bovenste te bekommeren?

Je druk maken heeft weinig zin, dat is waar, maar een dijk versterken, op een ander (klimaatbestendiger) gewas overstappen, of je op een andere manier aanpassen aan wat komen gaat kan best verstandig zijn. En minder broeikasgassen uitstoten met zijn allen om te voorkomen dat het uit de hand loopt: persoonlijk vind ik het een bijzonder goed idee.

“Bent u er van overtuigd dat het allemaal één groot complot is, bedoeld om u geld uit de zak te kloppen? Kies dan 5.”

Denkt u dat echt? Ik moet de eerste politicus nog tegenkomen die er plezier aan beleeft de belastingen te verhogen. Eerlijk gezegd denk ik dat het vaak veel lucratiever is de opwarming van het klimaat glashard te ontkennen…

“Heeft u een andere vraag of opmerking? Blijf dan aan de lijn. U wordt zo spoedig mogelijk geholpen.”