Naar de content

Neurowetenschapper zkt. gedachtenlezers? 1 april!

neurowetenschapper Steven Shaw zoekt proefpersonen voor gedachtenleesexperiment

Perceptie & Psychofysica

De neurocam was een 1 aprilgrap. Geen enkele techniek kan hersengolfpatronen vertalen naar gedachten en gevoelens. Daarvoor is de activiteit van hersencellen te ingewikkeld. En dat is misschien maar goed ook! Willen we echt dat onze diepste en meest intieme gedachten 24 uur per dag worden geregistreerd en uitgelezen kunnen worden door anderen? Digitale privacy is nu al een heet hangijzer, maar onze mentale privacy is toch eigenlijk altijd ‘verboden voor onbevoegden’.

Neurowetenschapper zkt. gedachtenlezers? 1 april!

Daadwerkelijk gedachten lezen klinkt nu nog als toekomstmuziek. Maar het lijkt in de nabije toekomst al mogelijk dankzij de techniek van Dr. Steven Shaw van het onderzoeksprogramma ‘Perceptie & Psychofysica’, een publiek-privaat onderzoeksprogramma dat de komende jaren onderzoek gaat doen op het snijvlak van de neurowetenschappen en techniek.

De van oorsprong Amerikaanse neurowetenschapper verwerkte zijn vinding in een headset met microfoon, GPS, camera, kompas en een EEG-meter. Hij bedacht een slim algoritme dat de gigantische hoeveelheden data van de EEG-meter koppelt aan de waarnemingen.

“Onze techniek vertaalt de patronen van hersengolven naar concrete gedachten en gevoelens. Op die manier weten we dus wat iemand denkt of voelt. De eerste pilottests, die we samen met de Japanse technologiegroep ‘Neurowear’ uitgevoerd hebben, zijn veelbelovend”, zegt Shaw. “In verreweg de meeste gevallen weten we precies wat de drager denkt. De techniek werkt, maar moet nog wel worden geperfectioneerd. We willen zeker zijn dat de EEG-patronen goed worden gekoppeld aan ervaringen.”

Eén van Shaws eerste prototypen, de ‘Neurocam’: een headset met een camera, gekoppeld aan een eenvoudige EEG-sensor. In de headset kan een iPhone geplaatst worden die de benodigde rekenkracht levert en de data opslaat.

Shaw wil daartoe de test gaan opschalen. Hij hoopt zoveel mogelijk experimentele data te verzamelen, om de techniek te perfectioneren. “We zoeken daarvoor vrijwilligers die bereid zijn een jaar lang, 85 uur per week de headset te dragen”, aldus Shaw. Er is slechts een klein aantal prototypes beschikbaar, maar deelnemers aan de proef krijgen niet alleen een vergoeding voor hun deelname aan het onderzoek; ook mogen ze na afloop de headset en de bijbehorende software behouden.

Neurowetenschapper zkt. gedachtenlezers? 1 april!

De neurocam bestaat niet. Geen enkele techniek kan hersengolfpatronen vertalen naar gedachten en gevoelens. Daarvoor is de activiteit van hersencellen te ingewikkeld. Je kunt hooguit meten – met bijvoorbeeld EEG – welke hersengebieden actief zijn bij bepaalde gedachten. Maar gedachten, gevoelens en leugens afleiden uit hersenactiviteit is (vooralsnog) onmogelijk.

De Amerikaanse mentalist en illusionist Steven Shaw bestaat wel, maar heeft zich zover wij weten nooit bezig gehouden met technieken om gedachten te lezen. We hopen dat Shaw de grap kan waarderen: het was niet onze bedoeling om deze illusionist ongeloofwaardig te doen overkomen. Het ‘creatieve’ Japanse bedrijf Neurowear ontwikkelt echt technieken die hersenactiviteit registreren, zoals ze zelf zeggen. De headset op de foto ‘meet emotie’ en maakt foto’s van de situaties die emotie uitlokken.

Dit pseudowetenschappelijke onderwerp was perfect voor een 1 aprilgrap. Meer dan twintig mensen gaven zich op. Hadden de deelnemers wel gelezen hoe slecht het gesteld was met de privacy-voorwaarden en de vergoeding? In voorwaarde 3 voor het gebruik van de Neurocam van het onderzoeksprogramma ‘Perceptie & Psychofysica’ staat: “…alle data die gedurende de onderzoeksperiode met behulp van de Neurocam worden geregistreerd, zijn onvoorwaardelijk eigendom van het onderzoeksprogramma ‘Perceptie & Psychofysica’”. Onvoorwaardelijk? Jouw gegevens zijn altijd van jezelf, ook als er onderzoek mee wordt gedaan.

Ook de vergoeding was mager: nadat je een jaar lang minstens 85 uur per week de neurocam hebt gedragen, krijg je maar 125 euro. Dan zou je maar zo’n drie uur per dag alleen kunnen zijn met je gedachten, aannemende dat je ongeveer acht uur slaapt.

De oplettende lezer had al argwaan kunnen hebben. In de aanmeldingstekst stond namelijk dat “aankomende dinsdag de eerste inschrijfronde sluit”. Die dag is vandaag, niet geheel toevallig precies op 1 april!

De ‘Neurocam’: een headset met een camera, gekoppeld aan een eenvoudige EEG-sensor. De headset bestaat; maar iemands gedachten ermee lezen…Nee helaas, dat kan (nog?) niet…

Dankzij de nieuwe techniek is het in de toekomst mogelijk dat mensen die verlamd zijn met hun gedachten een rolstoel aansturen. “Ik verwacht dat we er ook leugens mee kunnen detecteren. Via EEG kunnen we meteen of iemand de waarheid spreekt of niet. Sterker nog: ondervragingen zullen sowieso niet meer nodig zijn. Met deze technologie weten we wat er werkelijk in iemands hoofd omgaat; niets blijft verborgen”, benadrukt Shaw.

Voor gebruikers van de headset maakt de techniek het mogelijk om apps aan te sturen met gedachten. Alleen al het denken aan een ijsje is dan genoeg om ervoor te zorgen dat de headset je navigeert naar je favoriete Italiaanse ijskraam. Volgens Shaw is Nederland bij uitstek het land om dit experiment te doen. “De Nederlandse overheid is al akkoord met ons onderzoek. Nederland laat hiermee zien nieuwe technologie te stimuleren. Het onderzoek zal de komende maanden ook gefaseerd worden uitgerold in omringende landen.”

ReactiesReageer