Houten opvouwbare sluisdeur wint innovatieprijs de Vernufteling

Door ze van hout en in een boogvorm te maken kunnen sluisdeuren veel goedkoper en met minder materiaal worden gefabriceerd. Daarnaast besparen ze ruimte, omdat ze opvouwbaar zijn waardoor de capaciteit van sluizen toeneemt. De opvouwbare sluisdeur van Royal HaskoningDHV won dan ook terecht de innovatieprijs de Vernufteling.

21 maart 2014

Sluisdeuren zijn er in allerlei soorten en maten. Er zijn roldeuren die vanaf de zijkant dichtgaan en schotten die uit de grond naar boven komen. Puntdeuren worden ook veel gebruikt: die komen in het midden samen tot een driehoek. De huidige sluizen worden meestal van staal gemaakt en nemen veel ruimte in beslag.

Opvouwbare deuren van hout waren er tot nu toe nog niet en ze hebben een aantal grote voordelen. Dat komt met name door de boogvorm. “Een cirkelvorm neemt de waterdruk goed op. Onze opvouwbare sluisdeuren benaderen de vorm van een deel van een cirkel. Daardoor kunnen ze de waterdruk goed aan en hoeven de balken minder breed te worden. Zo besparen we fors op het materiaal”, zegt uitvinder Hans van Stralen (Royal HaskoningDHV).

Vernufteling

In totaal is vijfentwintig procent minder materiaal nodig in vergelijking met niet opvouwbare puntdeuren. “Dat maakt onze deuren goedkoper”, aldus Van Stralen. “Bij een breedte van twintig meter scheelt dat een miljoen euro. Het hout heeft ook minder onderhoud nodig dan staal en is duurzamer. Houten deuren zijn een derde van de prijs vergeleken met stalen evenknieën.” Wel is het zo dat houten deuren minder lang mee gaan (30 jaar) dan die van staal (50 jaar).

De opvouwbare sluisdeuren.
Royal HaskoningDHV

Met de uitvinding won Royal HaskoningDHV ‘de Vernufteling’: een jaarlijkse prijs voor het beste project van Nederlandse advies- en ingenieursbureaus, uitgereikt door brancheorganisatie NLingenieurs, het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en het tijdschrift ‘De Ingenieur’. De opvouwbare sluisdeur troefde negen andere genomineerden af, waaronder de smart highway en kathodische bescherming van bruggen. In voorgaande jaren won onder meer de waterzuivering met membranen en de winterharde wissel die forse vertragingen op het spoor tijdens zeer koude dagen voorkomt.

Doordat de deuren opvouwbaar zijn, nemen ze weinig ruimte in beslag. Dat komt de capaciteit van een sluis ten goede. Er passen bijvoorbeeld langere of meer schepen in. Eerder was de maximale breedte van rechte houten sluisdeuren zo’n vijftien meter. “Omdat de houten balken stevig genoeg waren tot acht meter lengte. Als de deuren in een puntvorm staan, gaat nog wat extra ruimte verloren en is er maximaal vijftien meter breedte mogelijk,” aldus Van Stralen. De opvouwbare variant haalt twintig meter breedte, omdat het uit vier delen bestaat, die op elkaar aansluiten.

Een model van de houten opvouwbare sluisdeuren.
Royal HaskoningDHV

Panamakanaal

Van Stralen kwam op het idee voor de opvouwbare deuren, toen hij meewerkte aan het ontwerp van nieuwe deuren voor het Panamakanaal. Daarbij werd voor gigantische roldeuren gekozen, die veel ruimte in beslag nemen. “De vraag of het niet anders en beter kon, bleef daarna aan me knagen. Ik onderzocht verschillende opties en ontdekte dat houten opvouwbare sluisdeuren veel voordelen hebben.”

De komende vijfentwintig jaar dienen in Nederland 52 sluisdeuren te worden vervangen. Een interessante markt dus voor de nieuwe uitvinding. “We gaan het gesprek aan met meerdere partijen. Bijvoorbeeld houtleveranciers die mee willen werken aan een prototype. We spreken ook Rijkswaterstaat, waterschappen en provincies die sluizen beheren. Het winnen van de prijs zal zeker helpen om hen te overtuigen voor deze nieuwe technologie te kiezen. Het spreekt veel mensen aan. Ik krijg veel reacties van mensen die het een uitstekend idee vinden en wilden dat dit al honderd jaar geleden was bedacht.”