Naar de content

Stierf Lucy door een val?

Nieuwe Nature-studie zegt van wel, maar de wetenschap is verdeeld

Flickr, Carlos Lorenzo - CC BY-NC-ND 2.0

Een van de oudste en meest complete menselijke voorouders, Lucy, stierf waarschijnlijk door een val uit een boom. De rechtop lopende mensachtige is volgens de onderzoekers van zo’n 15 meter hoogte naar beneden gevallen. Dat schrijven ze deze week in Nature. Maar niet iedereen kan zich in die conclusie vinden.

Lucy werd in 1974 door paleontoloog Donald Johanson en zijn student Tom Gray gevonden in de buurt van Hadar, Noord-Ethiopië. Ze is vernoemd naar het liedje Lucy in the sky with diamonds van de Beatles, destijds een grote hit. Uiteindelijk konden de ontdekkers ongeveer 40% van haar skelet opgraven en inmiddels geldt ze als een van de oudste (3,18 miljoen jaar) rechtop lopende voorouders van de mens die gevonden zijn.

Ze behoorde tot de soort Australopithecus afarensis en ze staat centraal in het debat tussen wetenschappers of haar soort nog in bomen leefde. Volgens het nieuwste onderzoek, dat 29 augustus in Nature verscheen, was Lucy het klimmen nog niet verleerd en sliep ze mogelijk ‘s nachts in bomen. Totdat ze er op een dag uitviel en haar klap opving met haar gestrekte armen. Dat concluderen John Kappelman en collega’s na intensief onderzoek aan 35.000 CT-scans die ze van Lucy’s skelet maakten.

Een reconstructie van Lucy.

Flickr, Carlos Lorenzo - CC BY-NC-ND 2.0

Door CT-scans te maken, beschadigden ze het waardevolle skelet niet, maar konden ze wel tot in detail de verschillende botten bestuderen. En daarbij viel hen op dat het rechteropperarmbeen van Lucy gebroken en versplinterd was. Volgens het onderzoeksteam, waar onder andere een orthopedisch chirurg in zat, kan de breuk niet na haar dood zijn ontstaan, want dan hadden de botfragmenten verspreid over de grond moeten liggen. Dat was niet het geval: de splinters zaten nog in het bot.

Het bot moet dus versplinterd zijn toen het gewrichtskapsel van de schouder nog op zijn plaats zat. Naast de armbreuk ontdekten de onderzoekers nog vele andere breuken aan onder andere haar nek en bekken. Omdat de botten geen sporen van genezing vertonen, moeten de gevonden breuken haar fataal zijn geworden, stellen de wetenschappers. Hoe dat mogelijk gegaan is, is te zien in de reconstructie hieronder, die de wetenschappers maakten.

Reconstructie van Lucy’s fatale val.

De gevonden letsels lijken sterk op die van patiënten die een ernstige val maken en deze met gestrekte armen opvangen. De wetenschappers berekenden dat Lucy van een hoogte van 15 meter moet zijn gevallen, waarschijnlijk uit een boom. Hadar, de vindplaats van Lucy, bestond uit bosgebied met redelijk hoge bomen. De grootste breuken zitten aan haar rechterkant dus waarschijnlijk heeft ze met die kant de klap opgevangen. Het onderzoeksteam vermoedt dat de lichamelijke aanpassingen om rechtop te lopen ervoor zorgden dat de soort minder goed was in klimmen. Toch waren ze er vermoedelijk beter in dan moderne mensen. Zo had de soort lange, sterke armen en gebogen vingers. Mogelijk gebruikten de kleine mensachtige (Lucy was 1,1 meter) de bomen alleen nog als nachtelijke schuilplaats, net als chimpansees dat doen.

Commentaar

Het Ethiopian National Museum biedt wetenschappers toegang tot alle 3D-bestanden die van Lucy zijn gemaakt, zodat ze de hypothese van de onderzoekers kunnen evalueren. Waarschijnlijk zal dat nog wel gebeuren, want het eerste commentaar is al geuit. Zo zei Donald Johanson, de ontdekker van Lucy, tegen the Guardian dat het niet te bewijzen is dat Lucy uit een boom is gevallen. Tim White, een Amerikaanse paleontoloog, zegt in hetzelfde stuk dat de gevonden breuken behoren tot de normale schade die optreedt aan fossielen. Bovendien vindt hij dat de onderzoekers de breuken beschrijven die hen goed uitkomen. Volgens hem is er nog veel meer schade aan Lucy’s botten te vinden, die ze niet verklaren. Hoe het precies zit, zal vervolgonderzoek uit moeten wijzen.

Uitgebreide reportage over het onderzoek.

Bron:
  • “Perimortem fractures in Lucy suggest mortality from fall out of tall tree”, John Kappelman et. al., Nature, 29 augustus 2016, doi:10.1038/nature19332
ReactiesReageer